orgel.edskes.net

Sitemap

Roskilde
Domkirke


Vorige Roskilde Domkirke Westtorens

Spitse Kruistoren deel

Kerk met altaar naar het westen

Kerkinterieur vanuit het westen
De kerk met altaar naar het westen. De kerk is lang en rijzig, maar mooi en niet plomp.

Roskilde Domkirke, Altaar
Dit altaar retabel is in Antwerpen gemaakt.
Het merk van de stad Antwerpen is daarin gevonden. Dus het is echt een Nederlands orgel geweest.

Altaar, paneel met orgel
Dit is een detail uit het altaar. Er staat een groepje musicerende Engelen bij een orgeltje.

Altaar, paneel met orgel

Altaar, orgeltribune
Dit orgeltje is echt origineel en heeft frontpijpen en luiken met opschildering.
Dit is orgelbouw rond 1555 in Antwerpen. Je ziet de orgelmaker bezig met zijn werktuigen.

Altaar, linker orgelluik

Altaar, rechter orgelluik

Koningsgestoelte

Roskilde Domkirke Koningsgestoelte
De koningszitting voor de Deense koningen tegenover het orgel.
Deze stond vroeger een travee verder oostwaards naar het koor toe.

Koningsgestoelte, Koning David met harp

Preekstoel

Roskilde Domkirke Preekstoel

De preekstoel gezien vanaf de travee schuin tegenover het orgel.
Boven de preekstoel is de onderkant van de orgelbalustrade te zien.
De preekstoel stamt uit de tijd waarin het grote orgel is vergroot.
De preekstoel heeft een zeer rijk gesneden balustrade voor de trapopgang, alleen waar verf verdwenen was door bouwactiviteiten is er wat gerenoveerd, maar over het algemeen is het vrijwel volmaakt in de oude toestand.


Preekstoel
Dit is de kansel, die is nog veel rijker gemaakt dan het orgel zelf, omdat de koning daar voornaam zicht op had.

Preekstoel, Lucas

Joris met de draak

Koor, Joris met de draak

Uurwerk, Joris met de draak

Uurwerk, Joris met de draak

Dit is het bekende klokkenspel van Roskilde, Joris met de draak heeft vroeger op het Gotische orgel gestaan, maar waar het precies gestaan heeft is niet meer te zien, want ook die plaats is vervangen.
Overdag tegen het middaguur stroomt meestal de kerk even vol om het klokkenspel te horen. Het klokkenspel geeft maar vier tonen af, dat gaat helemaal op orgelwind. Je kunt het niet apart laten horen, het speelt alleen maar met een registerknop. Het zijn tongwerkpijpen die de muziek maken, om zoveel mogelijk kracht te hebben, de kracht van het geluid van tongwerken is over het algemeen het dubbele van normaal labiaalwerk. Dan gaat het geheel draaien, het bovenste stuk maakt de muziek en eronder worden de zonne-uren aangegeven.


Uurwerk met wijzerplaat

Hoofdorgel

Herman Raphaëlis Rodensteen 1554
Gregor Mülisch 1654

Expertise Cor Edskes

Orgel en preekstoel
Vanaf iets verder de kerk in zie je hoe mooi het orgel is opgehangen aan de zijwanden van het hoofdorgel, een charmante oplossing.

Orgel vanuit het westen met geopende BW deuren

Orgel Hoofdkast

Bekroning oosttoren
Hier is te zien wat er bij het Hoofdwerk bovenop de toren staat. Ook is te zien dat aan de zijkanten oud snijwerk zit.
Het snijwerk is in barokstijl, 1654. Luiken hebben op dat punt niet bestaan.

Bekroning oosttoren, harpspeler en wapen

Hier is de zijvleugel van de oosttoren goed zichtbaar.
Het blauwe snijwerk afgezet met goud gaf een hele goede indruk, wanneer blauw met goud gemengd wordt is het over het algemeen veel levendiger dan wanneer dat niet het geval is, deze oplossing is niet helemaal origineel, maar wel goed gedaan.


Bekroning oosttoren, harpspeler

Een staande Engel, ook weer met een harp. Het is heel mooi snijwerk en het past geweldig goed bij elkaar.


Beelden westkant bekroning oosttoren

Bekroning middentoren
Bovenop de bekroning staat de naam van de Deense koning in die dagen.
De letter F en het cijfer 3 zijn van koning Frederik III (1609-1670).

Westkant bekroning middentoren

Gambaspeler met middentoren en westtoren

Bekroning westtoren

Gambaspeler

Gambaspeler
Gambaspeler

Vleugelstuk oost

De zuil aan de oostzijde van het orgel met het paneel erin, waar een beeld in staat.
Alles is gekleurd in de oorspronkelijke kleuren die bloot zijn gelegd, dat is een zeldzaam verschijnsel, meestal hebben ze de pijpen vier of vijf keer overgeschilderd en is lastig te achterhalen wat de oude zetting is of wat de nieuwere zetting is. Wat de nieuwere is, is natuurlijk makkelijk na te gaan, maar door het er allemaal heel fijn met een scalpeermesje af te schaven is achterhaald hoe die kleurstelling precies was.


Vleugelstuk west
De zuil aan de westzijde.

Hoofdkast, zittende harpspeler oostelijk vleugelstuk
Hier zien we de zijkant, een harp.
Het merkwaardige van deze harp is dat het als blaasinstrument met orgelpijpen is uitgevoerd en niet als snaarinstrument.

Hoofdkast, zittende harpspeler oostelijk vleugelstuk detail

Hier nogmaals de pijpen, de snaren van de harp, die als orgelpijpen zijn uitgevoerd. Die zijn stomp, als versieringen en ze staan op de kop. Hieraan kon gezien worden hoe de oorspronkelijke toonhoogte van het orgel is geweest.


Hoofdkast, zittende luitspeler westelijk vleugelstuk
Engel met een harp

Hoofdkast, zittende luitspeler westelijk vleugelstuk detail

Je ziet aan de engel die op de harp speelt dat de snaren worden getrokken, hij komt gewoon ietsje naar buiten. Dat uittrekken hebben ze gedaan om die harp een wat sterker geluid te geven, maar ze spelen niet, dat is allemaal in de fantasie van de makers ontstaan.


Oostwang voorstelling midden

Hier hebben ze getorste zuilen ertussen, daar hebben vroeger gewone stijlen opgestaan die recht liepen met groeven erin. Die hebben we ook nog terug kunnen vinden.


Westwang voorstelling midden

Blazer oostelijk vleugelstuk

Hier zien we er één met een gekromde zink als muziekinstrument in de zijvleugel van het orgel.


Blazer westelijk vleugelstuk

Die zink was een houten blaasinstrument. Die bekers waren met leer van binnen bekleed, dat konden we ook nog zien, dat hebben ze gedaan om het geluid van het al te dominerende van deze zink wat af te dempen. Zo is de zink nog steeds, alleen het leer moest vernieuwd, want het was hier en daar helemaal aangevreten enzo, het was niet meer helemaal gaaf. Maar het is op dezelfde manier weer aangedaan, dezelfde soort leer, dat moet sterk aan het oorspronkelijke gegeven zijn geïnspireerd.


Blazer westelijk vleugelstuk detail

Hier is die zink, die hier helemaal in als het ware is opgerold, omdat die dingen zo vreselijk lang waren, konden ze die dingen niet meenemen en hebben ze daar deze oplossing voor gevonden.


Vleugelstuk oost onderste voorstelling

Snijwerk van het hoofdorgel. Ronde dingen, krullen en zeemotieven komen erin heel sterk naar voren, dat is typisch barok.


Westerwang onderste voorstelling

Hoofdkast pijpen

ANNO. 1654.
Middentoren: aan de onderkant zie je dat de voeten verdwijnen achter het snijwerk.
Boven zie je de cymbelstern aan de middelste pijp.


Middentoren met cimbelster - 1654 - Westtoren
De middelste pijpen van de middentoren behoren nog tot het pedaal.

Jaartal 1654 en Westtoren

Jaartal 1654

Tussenveld en Westtoren, pijpvoeten en snijwerk met blazer

Dit is de westelijke pedaaltoren. Deze pijpen zijn nog uit 1555 en dan kun je zien hoe goed die pijpen gemaakt zijn als je met een Schnitger-orgel vergelijkt zijn deze van een veel hoger niveau gemaakt. En die toren is ook nog a-symmetrisch. Aan de ene kant van de middelste pijp staat één pijp meer dan aan de binnenkant, want er was geen ruimte genoeg.


Westtoren, snijwerk met blazer
Dit is de gesneden afscherming van de windladen aan de voorkant van het front.

Tussenveld en Middentoren, snijwerk met zangers

Niels Trolle

Niels Trolle.
Dit zijn de panelen van het hoofdwerk aan de zijkanten met de namen van de schenkers eronder.


Hille Rosenkrantx

Hille Rosenkrantx.
Rosenkrantx heeft het hoofdorgel ontworpen en cadeau gedaan.
Rosenkrantx was de hoogste militair na de koning.


Borstwerk met gesloten deuren

Borstwerk met geopende deuren

Een kijkje in het borstwerk. Die kleine pijpen die je ziet, dat zijn nieuwe, die zijn de laatste restauratie weer toegevoegd. Die waren verdwenen. Maar ze hebben die op een hele goede manier erbij geleverd.


Borstwerk pijpen

Rugpositief vanuit het westen

Hier zie je hoe dat borstwerkje daar is opgehangen boven de speeltafel en de notenlessenaar.


Rugpositief vanuit het oosten

Het Rugpositief.
Hier zien we dat de oorspronkelijke pijpopstelling in het front is gewijzigd in 1655 en de opeenvolging van de pijpen ook niet meer voldoet aan de oorspronkelijke volgorde. Je ziet in de middentoren plotseling een pijp bijna achter een andere pijp verdwijnen, omdat er geen plaats was, maar toch wilden ze per sé dit register zo op deze manier uitgevoerd zien. Dat hebben ze eenvoudig gedaan en wat ze in de weg stond hebben ze weggegooid, zo ging dat vroeger ook al.


Rugpositief bekroning Pelikaan

Pelikaan, ze voedt haar jongen met haar eigen bloed, dat is de legende.


Rugpositief bekroning oostzijde blazer en luitspeler
Open trompet met krullen.

Rugpositief bekroning oostzijde luitspeler

Vrouw met een sister, tokkelinstrument dat graag werd gebruikt in de huismuziek, maar hier doet het dienst als opsiering van het orgel.


Bekroning Rugpositief vanuit het oosten, Pelikaan, westzijde luitspeler en blazer

Bekroning Rugpositief vanuit het westen, Pelikaan, luitspeler westzijde

Bekroning Rugpositief vanuit het westen, pelikaan, luitspeler, blazer westkant

Bekroning Rugpositief vanuit het westen, close-up pelikaan en luitspeler

Bekroning Rugpositief vanuit het westen, close-up luitspeler westkant

Bekroning Rugpositief vanuit het oosten, close-up luitspeler oostkant

Bekroning Rugpositief vanuit het westen, close-up engel westkant

Snijwerk onder het Rugpositief vanuit het westen

Snijwerk onder het Rugpositief

Rugpositief met Balustrade

Hier is nogmaals het borstwerk te zien met de eigen deurtjes ervoor. Het merkwaardige was dat deze deurtjes er jaren uit waren geweest, maar ze toch weer teruggevonden zijn.


Rugpositief met Balustrade vanuit het westen

Vier Portretmedaillons op Balustrade, links van het Rugpositief

Vier Portretmedaillons op Balustrade, links van het Rugpositief
Vier Portretmedaillons op Balustrade, links van het Rugpositief.

Vier Portretmedaillons op Balustrade, rechts van het Rugpositief

Vier Portretmedaillons op Balustrade, rechts van het Rugpositief.
Vroeger hebben er andere dingen op de balustrade gestaan, deze zijn in 1833 weggegooid. Destijds vond het kerkbestuur de oude panelen zo mooi dat er aan de balustrade niets veranderd mocht worden, waardoor de oude panelen bewaard zijn gebleven.


Vier Portretmedaillons op Balustrade, rechts van het Rugpositief

Twee Portretmedaillons op zijkant Balustrade, links van het Rugpositief

Twee Portretmedaillons op Balustrade, links van het Rugpositief

Twee Portretmedaillons op Balustrade, rechts van het Rugpositief

Balustrade westzijde met de oorspronkelijke panelen en het randschrift onderin over de hele breedte van het orgel.


Twee Portretmedaillons op zijkant Balustrade, rechts van het Rugpositief

Vrouwenkop op zijkant Balustrade, links van het Rugpositief

Mannenkop op Balustrade, links van het Rugpositief

Vrouwenkop op Balustrade, links van het Rugpositief

Mannenkop op Balustrade, rechts van het Rugpositief

Vrouwenkop op Balustrade, rechts van het Rugpositief

Mannenkop op zijkant Balustrade, rechts van het Rugpositief

Vrouwenkop op zijkant Balustrade, rechts van het Rugpositief

Orgel vanuit de kerk

Orgel vanuit de kerk

Er is geen orgel in Europa dat zo op deze manier is uitgedost. Ze hebben dat bijzonder mooi gedaan, neem nou alleen al de opstelling van het rugpositief waar we tegenaan kijken, dat is op een manier daar neergezet net alsof het in de lucht zweeft.


Orgel onderzijde, drager westzijde
Atlant

Orgel onderzijde, profiel Rugpositief

Schilderwerk onder het orgel

Schilderwerk onder het orgel - bladwerk, vruchten, vogel

Schilderwerk onder het orgel - detail cello

Schilderwerk onder het orgel - detail cello

Schilderwerk onder het orgel - luitspeelster en blazer

Schilderwerk onder het orgel - blazer

Schilderwerk onder het orgel - luitspeelster

Speeltafel vanuit het oosten

Speeltafel vanuit het westen

Klavieren, bas met gebroken en kort oktaaf

Klavieren, bas met gebroken en kort oktaaf

Bakstuk
Gesneden zwaan

Pedaal
Pedaalklavier, de boventoetsen van ebbenhout

Klavieren en registers

Hoofdkast, registers links

Borstwerk registers links

Rugpositief registers rechts Rugpositief registers links


Marcussenorgel 2000

Marcussenorgel 2000

Het kleine orgel beneden is voor continuo begeleiding. Het oude orgel staat een halve toon te hoog, dit orgel is in normale toonhoogte afgeleverd. Dit heeft wat weg van het orgel wat de NCRV had. Het zogenaamde Sweelinck-orgel. Het orgel is in ieder geval heel bijzonder.


Marcussenorgel 2000, frontpijpen
Frontpijpen

Marcussenorgel 2000, houten pijpen

Dat zijn aan de achterkant de pedaalpijpen, je kunt er wel langslopen, maar je ziet er eigenlijk niets van, het is zo gemaakt dat het onopvallend is neergezet.


Marcussenorgel, registers links Marcussenorgel, registers rechts

De registerknoppen zijn uit ebbenhout gemaakt. Het is een klein orgeltje op hoog niveau, in velerlei opzichten.


Kistorgel

Westraam met koorruimte en kistorgel
Westvenster

Continuo-orgel op westelijke tribune

Deze scharnieren kun je zo openslaan. Dat hebben ze allemaal heel handig gemaakt. Alleen al leuk om naar te kijken.


Continuo-orgel, registers

Dit zijn andere registerplaatjes van het oorspronkelijke bovenwerk.


Studieruimte met orgel

Studieruimte met orgel

Volgende
Registers links Registers rechts


Foto’s: Hilbrand Edskes & Elly Kooiman
Onderschriften: Cor Edskes & Elly Kooiman